Wprowadzenie do Funduszy Europejskich na lata 2021-2027 (dla początkujących) – szkolenie 11 maja 2023 r.
Pytanie 1. W jaki sposób będą rozliczane zaliczki wypłacone z dofinansowania?
Odpowiedź.
Rozliczanie zaliczek wypłacanych ze środków UE w perspektywie 2021-2027 reguluje Rozporządzenie Ministra Funduszy I Polityki Regionalnej z dnia 21 września 2022 r. w sprawie zaliczek w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich (Dz.U z 2022 r. poz. 2055) wydanego na podstawie art. 189 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634, 1692, 1725, 1747, 1768 i 1964).
Zgodnie z § 4 rozporządzenia rozliczenie zaliczki polega na wykazaniu przez beneficjenta wydatków kwalifikowalnych we wnioskach o płatność złożonych do właściwej instytucji, w terminach i na warunkach określonych w umowie o dofinansowanie oraz zgodnie z systemem realizacji danego programu finansowanego z udziałem środków europejskich, lub na zwrocie zaliczki. W § 5 uregulowano ustanawianie zabezpieczeń: zaliczka jest wypłacana beneficjentowi po ustanowieniu i wniesieniu przez niego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie.
Natomiast w przypadku kwestii takich jak: termin wypłaty zaliczki, jej wysokość i sposób jej wypłaty, a także sposób jej rozliczania przez beneficjenta określone są szczegółowo w umowie o dofinansowanie. Ponieważ rozporządzenie tego nie reguluje, w każdym przypadku beneficjent powinien sprawdzić te warunki w podpisanej przez siebie umowie o dofinansowanie projektu. Mogą się one różnić w poszczególnych typach projektów. W sytuacji gdy trwa jeszcze nabór i ocena wniosków o dofinansowanie, a beneficjent nie podpisał umowy, można to sprawdzić we wzorze umowy, który jest zamieszczany w dokumentacji przy naborach konkurencyjnych lub niekonkurencyjnych. Rozporządzenie reguluje natomiast w § 3 warunek rozliczenia zaliczki wypłacanej w kilku transzach. W przypadku gdy umowa o dofinansowanie przewiduje wypłatę zaliczki w kilku transzach, wypłata drugiej i kolejnych transz jest uzależniona od rozliczenia określonej w umowie o dofinansowanie części, nie niższej jednak niż 70% łącznej kwoty dotychczas otrzymanych transz zaliczki.
Opracowane przez pana Marka Świcia
Pytanie 2. Jak będzie wyglądał mechanizm naliczania odsetek lub zwrotów niewykorzystanych środków?
Odpowiedź.
Naliczanie odsetek od niewykorzystanych lub nierozliczonych środków reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2009 Nr 157 poz. 1240 z późn. zm.) w artykule 189 ust.3: W przypadku niezłożenia wniosku o płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych lub niezwrócenia niewykorzystanej części zaliczki w terminie 14 dni od dnia upływu terminu (…), od środków pozostałych do rozliczenia, przekazanych w ramach zaliczki, nalicza się odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczone od dnia przekazania środków do dnia złożenia wniosku o płatność lub do dnia zwrócenia niewykorzystanej części zaliczki. W przypadku terminu, od którego biegnie 14 dniowy czas na rozliczenie lub zwrot środków zaliczki ustawa odsyła do Rozporządzenia Ministra Funduszy I Polityki Regionalnej z dnia 21 września 2022 r. w sprawie zaliczek w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich (Dz.U z 2022 r. poz. 2055), a rozporządzenie to precyzuje: zaliczka lub transza zaliczki są rozliczane przez beneficjenta w terminie i na warunkach określonych w umowie o dofinansowanie. Ostatecznie to w umowie beneficjent znajdzie datę rozliczenia zaliczki lub jej zwrotu i po 14 dniach rozpocznie się naliczanie odsetek jak za zaległości podatkowe w przypadku, gdy beneficjent nie wyda i nie rozliczy zaliczki we wniosku o płatność lub nie dokona jej zwrotu.
W perspektywie 2021-2027 inaczej niż w latach 2014-2020 zrezygnowano z odstępstw od tej reguły. Przyjmując ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (Dz.U. z 2022 r. poz. 1079) znowelizowano przepisy ustawy o finansach publicznych i w art. 189 uchylono ust. 3f, zgodnie z którym projekty rozliczane w całości albo w części w oparciu o metody uproszczone wyłączone były spod sankcji za nieterminowe lub niepełne rozlicznie zaliczki. W bieżącej perspektywie 2021-2027 nie ma zróżnicowania i także w projektach rozliczanych metodami uproszczonymi będą naliczane odsetki w przypadku, gdy zaliczka nie zostanie rozliczona lub zwrócona w określonym terminie.
Opracowane przez pana Marka Świcia
Pytanie 3. Czy gmina może z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji sfinansować inwestycję (budowa np. Urban Labu)?
Odpowiedź.
Zgodnie z definicją zawartą w publikacji Instytutu Rozwoju Miast i Regionów Urban Lab to instrument aktywizujący i włączający mieszkańców, przedsiębiorców czy sektor nauki w kompleksową implementację nowych rozwiązań do funkcjonowania miasta. Definicja jest pojemna i ostatecznie takie przedsięwzięcie może przyjąć różny wymiar.
W katalogu kosztów kwalifikowalnych Przewodnika dla Beneficjentów FE SL 2021-2027 dla Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji dopuszczalne są inwestycje. Wymieniona jest: Innowacyjna infrastruktura wspierająca gospodarkę.
W działaniu 10.05 przewidziano następujący typ projektów:
W ramach działania dopuszcza się budowę i rozwój infrastruktury, w tym badawczo-rozwojowej, parków technologicznych, hubów technologicznych, centrów projektowych, centrów kreatywności i innowacji przyczyniających się do transformacji podregionów górniczych. Realizowane inwestycje przyczynią się do rozwoju ośrodków wspierających tworzenie oraz transfer wiedzy i technologii neutralnych dla zielonej, inteligentnej, cyfrowej gospodarki oraz rozwoju nowych innowacyjnych branż. Ale mamy też zapis: Preferowane będzie wsparcie istniejącej infrastruktury, natomiast inwestycje w nowe obiekty będą dopuszczalne tylko w wyjątkowych, uzasadnionych okolicznościach. Wśród potencjalnych beneficjentów wymienione są Jednostki Samorządu Terytorialnego.
Bardziej szczegółowe informacje będę zamieszczone w dokumentacji naboru do tego działania.
Opracowane przez pana Marka Świcia