Fundusze Europejskie
dla Śląskiego 2021-2027

Pytanie 1. Jak pogodzić zalecenie skierowania ogłoszenia o pracę do płci defaworyzowanej z zasadą niedyskryminacji ze względu na płeć? Jak skieruję je do kobiet, to czy nie będzie to dyskryminacja mężczyzn?

Odpowiedź

Jeśli z przeprowadzonej przez Państwa diagnozy wynika, że jedna z płci stanowi grupę niedoreprezentowaną, możliwe jest sformułowanie oferty zachęcającej do odpowiedzi na nią przez większą liczbę osób z tej właśnie grupy. Nie oznacza to jednak, że płeć ma być kryterium decydującym o przyjęciu do pracy. Kluczową kwestią są tutaj zawsze kwalifikacje i kompetencje.

Mogą Państwo wykorzystać poniższe wskazówki:
-Stosować język wrażliwy na płeć, tzn. w opisie oferty (kandydat/kandydatka, pracownik/pracowniczka itd.), a przede wszystkim w nazwie stanowiska, którego dotyczy oferta – zastosować formę męską i żeńską;
-W opisie oferty zastosować sformułowania typu: „Gorąco zapraszamy do aplikowania kobiety ….”, „Szczególnie zachęcamy do składania ofert kobiety ….”;
-Jeśli Państwa instytucja/firma ma taką możliwość, można wskazać, na jakie benefity/korzyści może liczyć dana osoba, np. elastyczne godziny pracy, praca zdalna/hybrydowa, skrócone godziny pracy lub możliwość dopasowania grafika do sytuacji prywatnej (organizacja pracy uwzględniająca różne potrzeby pracowników/pracowniczek) – wskazać działania, jakie Państwo podejmują w zakresie zapewnienia work-life balance, co może przełożyć się na większe zainteresowanie ofertą, kobiet;
-Niestereotypowe wizerunki kobiet i mężczyzn umieszczone w ofercie (szczególnie istotne jest to w przypadku prowadzenia działań rekrutacyjnych w branży/dziedzinie zdominowanej przez jedną płeć);
-Zróżnicowane kanały dotarcia do potencjalnych odbiorców/odbiorczyń Państwa oferty, np. można upublicznić ogłoszenie na stronie internetowej lub w mediach społecznościowych/grupach społecznościowych odwiedzanych częściej przez płeć niedoreprezentowaną; zamieścić ogłoszenia w miejscach, w których bardziej prawdopodobne będzie, że dotrą do danej grupy/płci.

Pytanie 2. Jeśli jest to możliwe proszę o udostępnienie przykładów w jaki sposób podczas konstruowania wniosku o dofinansowanie wypełnić potrzeby instytucji oceniającej na temat realizacji zasad równości kobiet i mężczyzn?

Odpowiedź

Niestety, nie jest możliwe wskazanie takich przykładów, które będą adekwatne do każdego projektu. Każdorazowo zapisy wniosku o dofinansowanie muszą być wynikiem zdiagnozowanych problemów, potrzeb, barier kobiet i mężczyzn na danym terenie (konkretna gmina, miasto lub większy obszar objęty działaniami projektowymi), w danym obszarze interwencji (np. edukacja, zatrudnienie, włączenie społeczne itd.) i związanych z przedmiotem/celem konkretnego projektu.

Istotne jest, aby w projekcie przeanalizować sytuację osób uczestniczących w projekcie lub korzystających z usługi/produktu, w kontekście płci:
-zebrać odpowiednie dane w podziale na płeć,
-zagregować te dane pod kątem istotnych kwestii/problemów z punktu widzenia celu i przedmiotu projektu,
-sformułować adekwatne działania w odpowiedzi na zidentyfikowane problemy/nierówności,
-zaplanować stosowne wskaźniki w podziale na płeć (o ile dotyczy).

Każdy z ww. elementów konstruowania projektu powinien być ze sobą logicznie powiązany. Jeśli przykładowo planują Państwo działania w obszarze edukacji, niecelowe może być wskazywanie w opisie sytuacji kobiet i mężczyzn, kwestii związanych ze zdrowiem; jeśli zdiagnozują Państwo sytuację, w której mężczyźni są niedoreprezentowaną grupą społeczną (np. w projekcie o charakterze zdrowotnym) – określenie wskaźników, w których przeważać będą kobiety, wydaje się mało uzasadnione. Ponadto, sam fakt opisania sytuacji kobiet i mężczyzn na danym terenie lub obszarze interwencji, bez wskazania wniosków z ww. danych i dostosowania odpowiednich działań w projekcie (w kosztach bezpośrednich lub pośrednich), również nie jest wystarczające dla pozytywnej oceny wdrażania zasad równości kobiet i mężczyzn.

W przypadku projektów realizowanych ze środków EFS+ narzędziem używanym do oceny realizacji zasady równości kobiet i mężczyzn jest Standard minimum realizacji zasady równości kobiet i mężczyzn w ramach projektów współfinansowanych z EFS+ (załącznik nr 1 do Wytycznych dotyczących realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-2027). Odpowiadając na poszczególne zagadnienia, zgodnie z opisem w ww. zał. nr 1, Wnioskodawca powinien móc opisać sytuację kobiet i mężczyzn w sposób umożliwiający uzyskanie min. 3 punktów, które są wystarczające dla spełnienia wymogów w zakresie realizacji zasady równości kobiet i mężczyzn.

W projektach współfinansowanych ze środków EFRR, FS i FST nie wymaga się spełnienia ww. Standardu, niemniej może on być pomocny podczas formułowania zapisów dot. równości kobiet i mężczyzn w stosownym polu wniosku o dofinansowanie. W tzw. „projektach twardych” w szczególności warto zastanowić się nad wprowadzeniem równościowych zasad zarządzania projektem: elastycznych godzin pracy, szkoleń z zakresu równości płci, wprowadzeniem polityki równości/przeciwdziałania dyskryminacji, procedur antymobbingowych itp.

W projektach tego typu istotne jest, aby nie utożsamiać charakteru całego projektu z charakterem produktu/usługi powstałych w projekcie. Najczęściej w przypadku „projektów twardych” ich produkty mogą mieć charakter neutralny (np. drogi, sieci energetyczne), jednak projekt może mieć charakter pozytywny, np. poprzez równościowe zarządzanie; zaplanowanie współpracy z ekspertami/ekspertkami zewnętrznymi (uwzględniające niedoreprezentowaną płeć w danym obszarze/branży); stosowanie zasad równości w procesie informacyjno-promocyjnym (np. stosowanie języka wrażliwego na płeć, niestereotypowych wizerunków kobiet i mężczyzn na plakatach, itd.).


Ważne jest, aby zastanowić się nad całym projektem w kontekście płci – kto z danego produktu/usługi korzysta” Kto częściej? Może mężczyźni i kobiety korzystają z produktu/usługi w inny sposób? Jeśli tak – dlaczego tak się dzieje? Czasem warto przeprowadzić konsultacje społeczne dla danego projektu, dzięki czemu uzyskają Państwo informacje bezpośrednio od kobiet i mężczyzn na dany temat.

Warto spojrzeć na kwestie wdrażania zasad równości kobiet i mężczyzn w projekcie przez pryzmat faktycznych korzyści wynikających z tego procesu, a nie tylko w kontekście  obowiązku wynikającego z konieczności wypełnienia odpowiednich pól we wniosku o dofinansowanie. Różnorodność zespołów zarządzających, merytorycznych w każdym z realizowanych projektów umożliwia szersze spojrzenie na projekt, w kontekście potrzeb lub barier danej płci. Dzięki temu działania zaplanowane w projekcie lub konkretne produkty/usługi mogą w większym stopniu minimalizować zdiagnozowane nierówności lub bariery, albo odpowiadać na potrzeby osób, uwzględniając odmienne preferencje danej płci.

Pytanie 3. Jak zbudować kwestionariusz rekrutacyjny w kontekście wymaganych danych w EFS+, ale w odniesieniu do respektowania praw osób np. transpłciowych (systemy nie dają takiej możliwości)?

Odpowiedź

Zgodnie z wymogami programu, Beneficjenci zobowiązani są gromadzić określone dane osób uczestniczących w projektach. Dlatego w kwestionariuszu/formularzu są Państwo zobowiązani do określenia niezbędnych danych do uzupełnienia, które powinny być zgodne z dokumentami, którymi posługują się osoby uczestniczące w projekcie (powinny umożliwić identyfikację danej osoby).

Mogą Państwo uzupełnić kwestionariusz/formularz o pola dotyczące preferowanych/deklarowanych przez osoby uczestniczące w projekcie danych, takich jak np. imię, zaimki, itp., które powinny być respektowane podczas realizacji projektu – przez pozostałe osoby uczestniczące, kadrę merytoryczną i zarządzającą, itd. Niemniej, niestety mając na uwadze obecny stan prawny osób, które formalnie nie zmieniły danych na podstawie orzeczenia sądu, w dokumentacji projektowej powinny być uwzględnione dane zgodne z dokumentami, którymi aktualnie posługuje się osoba uczestnicząca w projekcie.