Fundusze Europejskie
dla Śląskiego 2021-2027

Z okazji Dnia Kobiet i Dnia Mężczyzn 8 marca w Kinoteatrze Rialto w Katowicach odbyła się konferencja promująca zasadę równości kobiet i mężczyzn w Funduszach Europejskich. Organizatorem wydarzenia był Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego odpowiedzialny za realizację programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (FE SL 21-27).

Konferencję otworzyła Monika Sikora – Wiceministra Funduszy i Polityki Regionalnej, podkreślając znaczenie zasady równości płci na rynku pracy i w edukacji. To jedna z naczelnych zasad Unii Europejskiej, dzięki której mamy regulacje prawne dotyczące równej płacy za tę samą pracę, projekty wyrównujące szanse kobiet i mężczyzn na rynku pracy, narzędzia pozwalające na godzenie życia prywatnego z zawodowym oraz programy wzmacniające profilaktykę zdrowia wśród mężczyzn.

Mówisz: górnictwo, myślisz: mężczyźni

Tegoroczna konferencja odbyła się w formule dwóch paneli – pierwszy z nich dotyczył równości w procesie sprawiedliwej transformacji. W FE SL 21-27 środki przeznaczone na przemianę regionu i odejście od destrukcyjnych dla klimatu przemysłów to ponad 2 miliardy euro.

Według danych Banku Światowego zdecydowana większość pracowników górnictwa w naszym regionie to mężczyźni – kobiety stanowią mniej niż 10% zatrudnionych, z czego zdecydowana większość pracuje na powierzchni na stanowiskach robotniczych lub administracyjnych. Proces transformacji nie dotyczy jednak jedynie pracowników branży (około-) i górniczej, ale również ich rodzin i społeczności lokalnych, a transformacji nie można nazwać „sprawiedliwą”, jeśli nie przynosi ona korzyści zarówno mężczyznom, jak i kobietom.

O szczególnej roli kobiet w procesie sprawiedliwej transformacji rozmawiały:

• Urszula Romańska – Zastępczyni Dyrektorki Działu B5, Polska, Czechy, Słowacja w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Komisji Europejskiej,
• Anna Jedynak-Rykała – Wicemarszałkini Województwa Śląskiego,
• Alina Bednarz – Radna Sejmiku Województwa Śląskiego,
• dr hab. Sławomira Kamińska-Berezowska – adiuntka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego,
• inż. Bożena Gawryluk z Rady Krajowa Związku Zawodowego Górników w Polsce,
• dr Monika Glosowitz z Instytutu Literaturoznawstwa UŚ, autorka projektu "Pamiętniki kobiet z rodzin górniczych" wraz z jedną z bohaterek:
• Mirosława Gamza ze Stanowic – organizatorka Koła Gospodyń Wiejskich na miarę czasów współczesnych.

Dyskusję moderowała Małgorzata Staś – Dyrektor Departamentu Rozwoju i Transformacji Regionu – Dyrektor ds. Transformacji Regionu UM WSL.

Historycznie kobiety były pomijane w procesach transformacji w górnictwie, ale również w innych obszarach, zwłaszcza rynku pracy, nauki czy polityki. Fundusze Europejskie od początku wejścia Polski do Unii Europejskiej, a w tym roku obchodzimy jego 20-lecie, pomogły w tworzeniu kobiecej podmiotowości, w zwróceniu uwagi na kobiece potrzeby wynikające z pełnienia różnych ról społecznych, ale również możliwości, które te role dają. Ten potencjał będzie wykorzystywany w projektach realizujących założenia Funduszu Sprawiedliwej Transformacji – kobiety są silnym fundamentem zielonej transformacji i środki europejskie będą ten fundament umacniać. Dotyczy to też młodzieży, środowisk senioralnych i lokalnych społeczności oraz zachowania dziedzictwa kulturalnego. Proces zmiany musi być zrównoważony i nie może się odbyć kosztem czegoś lub kogoś. Sprawiedliwa transformacja to też przemiana na rzecz gospodarki opartej na wartościach i wykorzystującej różnorodność – chodzi o tworzenie bardziej przyjaznych miejsc pracy dla kobiet, dla ludzi zróżnicowanych wiekiem, pochodzeniem narodowym i regionalnym oraz włączanie osób z niepełnosprawnościami na rynek pracy.

Work-life balance oraz Diversity & Inclusion

Właśnie o różnorodności i tworzeniu w miejscu pracy środowiska umożliwiającego godzenie życia zawodowego z prywatnym rozmawiali podczas drugiego panelu przedstawiciele i przedstawicielki nauki, samorządu, biznesu i NGO:

• Krzysztof Dzierwa – Sekretarz Województwa Śląskiego,
• Aleksandra Wanat – Wiceprezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach i jej Dyrektor ds. Rozwoju,
• Hanna Bednorz – CSR & Communication Lead w Capgemini Polska,
• Piotr Kucharski – Naczelnik Wydziału Zarządzania i Planowania FE w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Katowicach,
• dr hab. Katarzyna Ślebarska, prof. UŚ – psycholog, dyrektor Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego,
• Katarzyna Wolska-Górecka – coach ICC, facylitatorka i autorka angażujących szkoleń, warsztatów i zajęć ze studentami w UŚ,
• dr n. hum. Iwona Sosnowska-Wieczorek – prezes Fundacja In Corpore,
• Anna Tofilska i Łukasz Tofilski – kierownicy referatów w Departamencie Europejskiego Funduszu Społecznego UM WSL.

Debatę moderowała Barbara Szafir – Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju i Transformacji Regionu UM WSL.

Tematyka work-life balance i wprowadzania rozwiązań dla osób powracających na rynek pracy po przerwie związanej z opieką nad dzieckiem/osobą potrzebującą wsparcia w codziennym funkcjonowaniu jest ostatnio przedmiotem licznych dyskusji dzięki zmianom w Kodeksie pracy implementującym zapisy unijnej dyrektywy WLB. W II kwartale br. Wojewódzki Urząd Pracy ogłosi nabór na projekty związane z godzeniem życia zawodowego z prywatnym oraz D&I czyli wprowadzaniem do kultury organizacji perspektywy potrzeb i oczekiwań różnorodnych grup – zróżnicowanych ze względu na wiek, płeć, poziom sprawności, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, wyznanie lub światopogląd. Będzie można uzyskać dofinansowanie na szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorców oraz jednostek samorządu terytorialnego i ich pracowników, a także szkolenia i doradztwo psychologiczne dla osób powracających na rynek pracy po przerwie związanej z opieką nad dzieckiem/osobą potrzebującą wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, które korzystają z takiego wsparcia z własnej inicjatywy. Łączna pula na działanie 5.11 to 15 mln euro.

Podczas panelu padło wiele przykładów modelowych rozwiązań, które można wprowadzać w miejscu pracy, żeby realizować idee WLB i D&I – hybrydowy system pracy, elastyczne godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy, systemy wsparcia dla pracowników i pracownic z różnymi potrzebami uwzględniające takie przesłanki jak poziom sprawności, neuroróżnorodność, orientację seksualną, ale również status rodzinny czy zainteresowania i chęć włączenia się w wolontariat pracowniczy. Ważną częścią dyskusji było spojrzenie na te kwestie od strony ich odbiorców – pracowników i pracownic – ich oczekiwań, potrzeb, dobrego samopoczucia, możliwości rozwoju oraz barier, na które mogą napotykać.

Bezsprzeczna okazała się konkluzja panelu traktująca zarządzanie różnorodnością jako szansę do stworzenia wydajniejszego środowiska pracy i osiągania konkurencyjnej przewagi. Jesteśmy różni i w tym właśnie należy dostrzec potencjał.