Fundusze Europejskie
dla Śląskiego 2021-2027

Pytanie 1. Czy istnieje katalog kosztów kwalifikowanych dla działania 2.14 ochrona przyrody? Czy w ramach projektu można zrealizować zakup gruntów i pojazdów?

Odpowiedź

Katalog kosztów kwalifikowanych dla działań wdrażanych w ramach FE SL na lata 2021-2027 został określony w Przewodniku dla beneficjentów FE SL 2021-2027. Interesujący Państwa zakres opisany został na stronach 121-123.

Kwestię zakupu gruntów regulują natomiast Wytyczne dotyczące kwalifikowalności 2021-2027 (Podrozdział 3.4), w ramach programów regionalnych stosowane odpowiednio. Możliwość potwierdzenia zakupu pojazdu musiałaby zostać poprzedzona pytaniem o jego specyfikę i charakter, a także wskazaniem w jaki sposób przyczynić się on może do realizacji celów przedmiotowego Działania. Proszę zatem o przedstawienie krótkich informacji w tym względzie.

Pytanie 2. Czy można finansować działania w obszarach projektowanych form ochrony, np. rezerwatów, których produktem finalnym, oprócz działań ochronnych, będzie ich prawne ustanowienie/przygotowanie kompletnej dokumentacji dla tych form ochrony?

Odpowiedź

W zakresie przewidzianym dla interwencji regionalnej, zgodnej z warunkami określonymi w Regulaminie naboru, możliwe jest sfinansowanie działań w rezultacie, których ustanowiona zostanie forma ochrony przyrody. Element ten punktowany jest dodatkowo na etapie oceny merytorycznej (zob. Kryterium merytoryczne specyficzne punktowe nr 9.)

Pytanie 3. Czy można w montażu finansowym projektu uwzględniać środki norweskie, wskazywane jako wkład własny, z zachowaniem braku podwójnego finansowania?

Odpowiedź

Możliwe jest wskazanie jako wkładu własnego funduszy pochodzących z innych mechanizmów finansowych. Trzeba mieć jednak na uwadze, że jeżeli jest to pomoc bezzwrotna w formie dotacji to zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie nie może ona przekroczyć wysokości wkładu własnego. Poniżej stosowny zapis umowy:

PAR. 3 ust. 12. Beneficjent może otrzymać środki publiczne na realizację projektu na podstawie innej umowy lub umów na dofinansowanie wkładu własnego. Wysokość środków publicznych przekraczająca wartość wkładu własnego skutkuje obniżeniem wartości dofinansowania wskazanego w ustępie 2 punkt 1 i 2. Przez środki powodujące obniżenie dofinansowania rozumie się środki publiczne otrzymane bezzwrotnie, między innymi dotacje oraz umorzenia pożyczek w przypadku otrzymania dotacji na projekt w wysokości przekraczającej wartość wkładu własnego konieczne jest pomniejszenie dofinansowania na projekcie.

Tego typu dotacje Beneficjent zobowiązany jest wykazywać w montażu finansowym w innych środkach publicznych z właściwym podziałem na koszty kwalifikowalne, jak i niekwalifikowalne.

Pytanie 4. Czy w ramach działań związanych z ochroną przyrody, za kwalifikowane można uznać działania w zakresie:

1. a) wymiana starych zniszczonych ogrodzeń zewnętrznych w Rodzinnych Ogrodach Działkowych (ROD);
2. b) budowa na terenach ROD wyznaczonych miejsc do kompostowania;
3. c) budowa zamykanych wiat śmietnikowych?

Odpowiedź

W odpowiedzi na Państwa pytanie, informuję, że w ramach działania 2.14 nie są możliwe do sfinansowania projekty mające na celu powstanie/ wyposażenie infrastruktury działkowej, tj.: 

• ogrodzenia, 
• wiaty śmietnikowe,
• miejsca do kompostowania.

Głównym celem działania 2.14 Ochrona przyrody i bioróżnorodności są działania wpływające na poprawę ochrony przyrody, wsparcie rodzimych gatunków i siedlisk, poprzez: 

• introdukcję/reintrodukcję,
• przesadzanie/przesiedlanie,
• wspomaganie rozmnażania na stanowiskach dotychczasowych, 
• wyznaczanie i ochronę korytarzy migracyjnych w ramach ochrony, etc.

Wsparcie projektów infrastrukturalnych niezwiązanych z bezpośrednią ochroną gatunków i siedlisk, takich jak centra bioróżnorodności i ich wyposażenie, banki genów oraz infrastruktura związana z ukierunkowaniem turystyki, wyniesie maksymalnie 30% kosztów kwalifikowanych projektu. W tym limicie możliwa do sfinansowania jest infrastruktura, która nawiązuje do głównego celu działania i stanowi charakter pomocniczy. 
Państwa projekt ogranicza się do stworzenia infrastruktury działkowej, która nie stanowi głównego celu działania. 

Zgodnie z katalogiem kosztów, wydatkami niekwalifikowanymi są: 

• infrastruktura rekreacyjno-sportowa (baza noclegowa, baza gastronomiczna, obiekty –sportowe, w tym place zabaw, obiekty kultury),
• budowa/ zakup małej infrastruktury niezwiązanej z adaptacją do zmian klimatu i ochroną bioróżnorodności (pomnik, kapliczka, infrastruktura sportowo rekreacyjna, np. huśtawka).

W tych katalogach identyfikować można również wiaty śmietnikowe czy ogrodzenia, gdyż nie są one bezpośrednio związane z adaptacją do zmian klimatu i ochroną bioróżnorodności.
Rodzinne Ogródki Działkowe to kompleks rekreacyjny, którego wyposażenie w infrastrukturę zabezpieczającą czy porządkową, zgodnie z katalogiem kosztów stanowi wydatek niekwalifikowany.  
Podsumowując powyższe, zakres przedstawionego projektu nie wpisuje się w główny cel działania 2.14 Ochrona przyrody i bioróżnorodność, dlatego też nie jest możliwy do sfinansowania w tym obszarze. 

Pytanie 5. Czy w ramach działania 2.14 możliwy do realizacji jest ogród społeczny, który stanowi projekt infrastrukturalny związany z bezpośrednią ochroną gatunków i siedlisk i jako taki nie podlega ograniczeniu do 30% finansowania na jego infrastrukturę?

Odpowiedź

Ogrody społeczne:

• Ogrody społeczne wraz z infrastrukturą towarzyszącą, tj. grządki, rabaty, szklarnia, eliminowanie inwazyjnej roślinności (chwasty), ule, wpisują się w cel czynnej ochrony bioróżnorodności i są możliwe do kwalifikowania poza limitem 30%. Wszystkie z wymienionych działań wspierają bioróżnorodność, pozwalają wyznaczać nowe miejsca zielone i integrować oraz edukować lokalną społeczność.

• Wyznaczenie ścieżek komunikacyjnych pomiędzy rabatami czy nasadzeniami, poprzez wysypanie grysu lub innego surowca, który niejako przyczynia się do ograniczenia gatunków inwazyjnych po odpowiednim uzasadnieniu może stanowić wydatek kwalifikowany nieobjęty limitem 30%. Niemniej jednak należy udowodnić, że ten zabieg bardziej wpływa na ograniczenia powstawania/rozprzestrzeniania się inwazyjnej roślinności aniżeli wyznacza i ukierunkowuje ruch użytkowników ogrodu społecznego.

Dodatkowo należy pamiętać, że obligatoryjnym elementem projektu w ramach działania 2.14 jest kampania informacyjno-edukacyjna podnosząca świadomość ekologiczną.Zwracamy też Państwa uwagę na użycie sformułowań takich jak "siedlisko" czy "gatunek". Gdy w ramach projektu podejmowanie będą działania na ich rzecz proszę pamiętać, iż na etapie oceny interpretowane będą one zgodnie z definicjami ujętymi w Ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Pytanie 6. Czy projekt dotyczący zazieleniania obszarów miejskich wraz z infrastrukturą towarzyszącą może być uznawany za projekt dotyczący bezpośredniego wsparcia bioróżnorodności i być kwalifikowany poza limitem 30% na infrastrukturę niewpływającą bezpośrednio na ochronę przyrody i bioróżnorodności?

Odpowiedź

Ogólnodostępna zieleń miejska:

• Zazielenianie i wytyczanie nowych zielonych miejsc, jako wsparcie rodzimej bioróżnorodności jest możliwe do kwalifikowania poza limitem 30%. W tym wypadku odpowiednie uzasadnienie wydatków, które przyczyniają się bezpośrednio do procesów wsparcia bioróżnorodności na obszarach miejskich będzie możliwe do sfinansowania.

• Jeżeli w ramach projektu utworzone miałyby zostać nowe ścieżki komunikacyjne, w naszym odczuciu stanowiłyby wydatek objęty limitem 30%, nie wpływając bezpośrednio na ochronę przyrody a ukierunkowanie ruchu, podobnie jak wszystkie elementy małej infrastruktury, np. ławki.

Dodatkowo należy pamiętać, że obligatoryjnym elementem projektu w ramach działania 2.14 jest kampania informacyjno-edukacyjna podnosząca świadomość ekologiczną.

Pytanie 7. Proszę o wyjaśnienie zagadnienia infrastruktura. Co wchodzi w skład infrastruktury?

Odpowiedź

W odniesieniu do działania 2.14 „Ochrona przyrody i bioróżnorodność” i określonego w nim limitu 30% na infrastrukturę, wydatki infrastrukturalne to wydatki niezwiązane bezpośrednio z ochroną gatunków i siedlisk między innymi.: centra bioróżnorodności i ich wyposażenie, banki genów, infrastruktura związana z ukierunkowaniem turystyki – w tym ścieżki edukacyjne, mała architektura (ławki, kosze na śmieci, stojaki, słupki, tablice informacyjne, oznakowanie ścieżek edukacyjnych, kraty i osłony na drzewa, wiaty, kwietniki, urządzenia służące edukacji przez zabawę, punktowa infrastruktura widokowa (urządzenia służące obserwacji przyrody).

Pytanie 8. Czy ścieżki umożliwiające poruszanie się po danym terenie osobom niepełnosprawnym, pełniące tym samym funkcję ochronną gatunków i siedlisk można mimo wydatku na infrastrukturę nie wliczać do limitu 30%?

Odpowiedź

Zgodnie z Przewodnikiem dla Beneficjentów kwalifikowalne są: 

• budowa, przebudowa, remont ścieżek edukacyjnych oraz kładek w ich ciągach,
• budowa, przebudowa, remont ścieżek służących właściwemu ukierunkowaniem ruchu pieszego wyłącznie w ramach projektów dotyczących zmniejszenia presji ruchu turystycznego;

Zgodnie z Przewodnikiem dla Beneficjentów niekwalifikowalne są:

• budowa tras rowerowych, tras spacerowych i rekreacyjnych, które wprowadzają nowy ruch turystyczny;

Zgodnie z kryterium formalnym specyficznym: „Zgodność wydatków inwestycyjnych z limitami wynikającymi z FE SL” uwzględnienie limitu w zakresie wydatków infrastrukturalnych niezwiązanych z bezpośrednią ochroną gatunków i siedlisk, takich jak: centra bioróżnorodności i ich wyposażenie, banki genów, infrastruktura związana z ukierunkowaniem turystyki, mała architektura wynoszącego maksymalnie 30% kosztów kwalifikowanych projektu. 

Wydatki na zapewnienie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami stanowić mogą uzupełniającą kategorię wydatków, uzupełniającą do dominującego zakresu interwencji, a głównym założeniem działania jest ochrona gatunków i siedlisk m.in. poprzez ograniczenie antropopresji. Dopełnienie tegoż założenia wymaga zastosowania limitu 30% na wydatki infrastrukturalne tj. również na ścieżki edukacyjne oraz ścieżki, których celem jest ukierunkowanie ruchu turystycznego.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że infrastruktura powstała w ramach Funduszy Europejskich musi spełniać Standardy dostępności dla polityki spójności 2021 – 2027.

W przypadku parków przyrodniczych wytyczne przedstawiono w "Modelu Dostępnego Parku".

Pytanie 9. Jeżeli produkt projektu (tj. ścieżka edukacyjna) nie będzie służył bezpośrednio ukierunkowaniu turystyki, koszty dotyczące infrastruktury ścieżek edukacyjnych dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami należy traktować jako koszty których nie uwzględnia się w 30% limicie kosztów kwalifikowanych projektu?

Odpowiedź

W odpowiedzi na Państwa wątpliwości informuję, że w ramach działania 2.14 Ochrona przyrody i bioróżnorodność cała infrastruktura niewpływająca bezpośrednio na ochronę przyrody i siedlisk musi znaleźć się w limicie 30% kosztów kwalifikowanych projektu.  
Głównym celem działania jest wsparcie terenów zielonych, ochrona fauny i flory poprzez, m.in. odtworzenie gatunków, nasadzenia, usuwanie inwazyjnych gatunków, wszystkie pozostałe elementy projektu niewpływające bezpośrednio na ochronę przyrody, m.in. ścieżki edukacyjne, stanowią koszt objęty limitem.

Pod pojęciem „ukierunkowanie turystyki” rozumie się wyznaczanie ścieżek dla odwiedzających (również mieszkańców), tak by ograniczyć antropopresję w miejscach zielonych, wydeptywania „dzikich ścieżek” czy niszczenia roślinności.  

Zgodnie z Przewodnikiem dla Beneficjentów kwalifikowalne są:  

  • budowa, przebudowa, remont ścieżek edukacyjnych oraz kładek w ich ciągach, 
  • budowa, przebudowa, remont ścieżek służących właściwemu ukierunkowaniem ruchu pieszego wyłącznie w ramach projektów dotyczących zmniejszenia presji ruchu turystycznego.

Zgodnie z Przewodnikiem dla Beneficjentów niekwalifikowalne są:  

  • budowa tras rowerowych, tras spacerowych i rekreacyjnych, które wprowadzają nowy ruch turystyczny.

Dodatkowo wydatki na zapewnienie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami stanowić mogą uzupełniającą kategorię kosztów względem dominującego zakresu interwencji. Takie działania identyfikuje się jako infrastrukturalne, niewpływające bezpośrednio na wsparcie bioróżnorodności, dlatego też należy objąć je limitem 30% kosztów kwalifikowanych.  

Warto zauważyć, że uwzględniając w projekcie ścieżki edukacyjne będą mogli uzyskać Państwo dodatkowe punkty na etapie oceny merytorycznej (zgodnie z Kryteriami wyboru projektów - kryterium merytoryczne specyficzne nr 7).

Pytanie 10. Jak należy rozumieć warunek ujęty w regulaminie naboru, który został sformułowany jako: W zakresie zwalczania inwazyjnych gatunków obcych możliwość realizacji działań w skali nie większej niż regionalna przez JST i podmioty inne niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt. 1-3, ust. 2 pkt. 1 i pkt. 2 lit. a ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych?

Odpowiedź

Przywołany warunek wprowadza dwa ograniczenia dotyczące zwalczania gatunków inwazyjnych. 

Pierwsze to ograniczenie terytorialne – działania takie możliwe będą do realizacji tylko w skali regionalnej, co należy rozumieć, że będą one ograniczone do terenu województwa (tu: śląskiego). W ujęciu tym dopuszcza się jednak działania na terenie więcej niż jednej gminy (każda z terenu województwa śląskiego).

Drugie – podmiotowe. Wnioskodawcą takich działań może być jednostka samorządu terytorialnego oraz podmioty inne niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt. 1-3, ust. 2 pkt. 1
i pkt. 2 lit. a ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych.
Zgodnie z przywołanym artykułem podmiotami tymi są:
- na obszarze tego parku narodowego – dyrektor parku narodowego;
- na obszarze rezerwatu przyrody, z wyłączeniem lasów stanowiących rezerwat przyrody - właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska;
- poza obszarami parku narodowego i rezerwatu przyrody: Główny Inspektor Rybołówstwa Morskiego – na obszarze morskim oraz właściwy dyrektor urzędu morskiego – na obszarze pasa technicznego;
- w lasach stanowiących rezerwat przyrody – właściwy dyrektor regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe;
- poza obszarami parku narodowego i rezerwatu przyrody: zarządca nieruchomości – na nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa oraz na nieruchomości stanowiącej własność państwowej osoby prawnej.

Jeśli zatem wnioskodawcą projektu dot. zwalczania gatunków inwazyjnych jest któryś z ww. podmiotów wówczas ich finansowanie nastąpić może z poziomu krajowego – program  Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027, Działanie 01.05 Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury.

Pytanie 11. Zakup gruntów – czy na etapie składania wniosku o dofinansowanie, w celu określenia kosztu działania, wystarczy porównanie ofert sprzedaży podobnych gruntów położonych w obszarze planowanych wykupów i czy koszt wykonana operatu szacunkowego mógłby wówczas stanowić koszt kwalifikowany projektu?

Odpowiedź

Zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi kwalifikowalności 2021-2027 Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej jednym z warunków uznania zakupu nieruchomości (tu: gruntu) za kwalifikowane jest potwierdzenie wartości rynkowej nieruchomości za pomocą operatu szacunkowego sporządzonego przez uprawnionego rzeczoznawcę w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami (por. szerzej podrozdział 3.4, pkt. 3 ww. Wytycznych). Nie ulega wątpliwości, że celem prawidłowego rozliczenia zakupu nieruchomości beneficjent wraz dowodem nabycia tejże nieruchomości (wydatek faktycznie poniesiony) zobowiązany będzie przedłożyć wspomniany operat szacunkowy,
o którym stanowią ww. Wytyczne. Koszt wykonania operatu szacunkowego może stanowić koszt kwalifikowany projektu. Na etapie składania wniosku o dofinansowanie,
w celu określenia kosztu kwalifikowanego zakupu gruntu, który to koszt zostanie ujęty w dalszej kolejności we wniosku o dofinansowanie, można posłużyć się porównaniem ofert sprzedaży podobnych gruntów położonych w obszarze planowanych wykupów lub inną referencyjną analizą, która pozwoli określić realną wartość takiej nieruchomości.

Pytanie 12. Czy w ramach projektu możliwy jest zakup samochodu - samochód terenowy do przemieszczania się w terenie trudno dostępnym – działaniami objęte będą zarówno tereny podmokłe jak i wyżynne (podłoże kamieniste). Projekt ma być realizowany w terenie mało zurbanizowanym, o niskiej jakości infrastruktury drogowej - sprawne poruszanie się po rozległym terenie wymaga wykorzystania pojazdu posiadającego napęd na 4 koła.

Odpowiedź

Przedstawiona charakterystyka pojazdu wskazuje, iż wykorzystanie jego ograniczać będzie się do funkcji transportowych związanych z przemieszczaniem się po terenie objętym projektem. Stąd też uzasadnienie zakup samochodu terenowego jako wydatku związanego z ochroną i regeneracją obszarów chronionych lub ochroną bioróżnorodności wydaje się być poboczne i drugorzędne, co nie pozwala uznać takiego wydatku za kwalifikowany. Warto zwrócić uwagę, iż w ramach Działania wprowadzony został limit (30% kosztów kwalifikowanych projektu na rzecz infrastrukturalnych niezwiązanych z bezpośrednią ochroną gatunków i siedlisk), co sugerować powinno, iż głównym zamierzeniem Programu jest lokowanie środków na rzecz działań związanych z czynną i bierną ochroną przyrody. Dominujący zakres projektu (również w warstwie kosztowej) powinien skupiać się na tego typu – „ochronnych” kosztach. 

Pytanie 13. Czy możliwy jest zakup traktora wraz z niezbędnym osprzętem - do poruszania się po drogach wewnętrznych w obrębie ogrodu i w celach związanych z ochroną bioróżnorodności tj. użyźnienia gleby, prac rolnych, leśnych, ogrodniczych, polowych i gospodarskich, w którym prowadzony będzie projekt?

Odpowiedź

Przedstawiona charakterystyka planowanego do zakupu traktora wskazuje, że będzie on wykorzystywany jako urządzenie techniczne służące ochronie bioróżnorodności poprzez prowadzenie prac ogrodniczych, nie zaś jako środka transportu. Pojazd ten poruszać się będzie po wewnętrznych drogach objętego projektem ogrodu, co dodatkowo wskazuje za jego specyficznym, wewnętrznym przeznaczeniem. Tak przedstawione uzasadnienie wskazywać może na rzecz potencjalnego uznania takiego wydatku za kwalifikowalny w kategorii  „Inne wydatki bezpośrednie, których nie można zaklasyfikować do żadnej z powyższych kategorii”. Wymagać to będzie jednak opisania we wniosku o dofinansowanie w jaki sposób zakup traktora realizować będzie cele działania.

Pytanie 14. Czy w przypadku wykonywania zadań nakładem pracy beneficjenta poprzez zaangażowanie pracowników własnych/działania we własnym zakresie/ zatrudnienie pracownika w ramach kosztów bezpośrednich – pracownik merytoryczny projektu, możliwy jest zwrot kosztów wykonania pracy na podstawie wyceny rynkowej i/lub innych dokumentów np. regulaminu wynagradzania?

Odpowiedź

W przypadku kwalifikowania pracy własnej Wnioskodawcy, co do zasady wydatek taki może zostać uznany za kwalifikowany w ramach kategorii kosztowej „inne wydatki bezpośrednie”. Należy zwrócić uwagę, iż w tym kontekście projekt musi być realizowany zgodnie z zasadami wynikającymi m.in. z:

  • Umowy o dofinansowanie;
  • Przewodnika dla beneficjenta FESL 2021-2027;
  • Wytycznych dotyczących kwalifikowalności 2021-2027.

Zapisy Wytycznych zobowiązują beneficjentów do ponoszenia wydatków z zachowaniem zasad kwalifikowalności wydatków m.in.:

  • wydatek musi zostać faktycznie poniesiony;
  • usługa  musi być wykonana/towar dostarczony;
  • musi zostać poniesiony w sposób przejrzysty oraz zostać należycie udokumentowany;
  • zgodny z założeniami projektu oraz umowy o dofinansowanie.

Wobec powyższego należy pamiętać, iż w przypadku realizacji części projektu „siłami własnymi” (tu: własnych pracowników merytorycznych) nie zwalnia beneficjenta
z udokumentowania spełnienia zasad kwalifikowalności wydatków. Wraz z wnioskiem o płatność beneficjent składa odwzorowanie elektroniczne dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków:

1. Faktury lub inne dokumenty o równoważnej wartości dowodowej w tym przejściowe świadectwa płatności.
2. Dokumenty potwierdzające odbiór dostaw/usług/robót budowlanych lub wykonanie prac. Dokument potwierdzający wykonanie dostaw/usług/robót budowlanych powinien wskazywać jakie elementy rozliczeniowe zostały wykonane. Powinien on zawierać również informacje w zakresie wartości oraz ilości wykonania danego elementu rozliczeniowego w stosunku do przedmiotu zamówienia.
3. W przypadku dostaw, w ramach których nie zostały wykonane roboty/usługi w zakresie montażu/instalacji - protokoły odbioru przedmiotu zamówienia, z podaniem miejsca ich składowania.
4. Wyciągi bankowe z rachunku bankowego beneficjenta lub potwierdzenie wykonania transakcji bankowej lub inne dokumenty potwierdzające poniesienie wydatków.
5. Inne dokumenty potwierdzające i uzasadniające prawidłową realizację projektu.
6. Inne żądane przez IZ FE SL dokumenty lub wszelkie informacje i wyjaśnienia związane z realizacją projektu, w związku z weryfikacją wniosku o płatność, w terminie wskazanym przez IZ FE SL.

W przypadku nierzetelnego udokumentowania wydatków, niespełnione są zasady kwalifikowalności i taki wydatek nie może stanowić kosztu kwalifikowalnego w projekcie.
W takim przypadku refundacja/rozliczenie takiego kosztu nie będzie możliwe.

Pytanie 15. Czy we wniosku składanym w ramach działania 2.14, w przypadku gdy miejscem realizacji projektu jest gmina o liczbie powyżej 20 tys. mieszkańców, powinno się wykazywać wskaźniki:

• Zielona infrastruktura objęta wsparciem do celów innych niż przystosowanie się do zmian klimatu;
• Zielona infrastruktura wybudowana lub zmodernizowana w celu przystosowania się do zmian klimatu.

Odpowiedź

Z uwagi na ograniczenie wynikające z linii demarkacyjnej, a które następnie zostało przełożone na SZOP (poniżej) skutkujące brakiem możliwości realizacji działań dotyczących zielono-niebieskiej infrastruktury w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców brak jest możliwości wykazywania powyższych wskaźników.
Jest to związane z warunkiem wynikającym z SZOP:
Dla miast do 20 tys. mieszkańców (z wyłączeniem stolic powiatów z przedziałów 15-20 tys. mieszkańców oraz projektów strategicznych) przewiduje się wsparcie na przedsięwzięcia służące rozwojowi zielonej i błękitnej infrastruktury w celu dostarczenia szerokiego wachlarza usług ekosystemowych oraz ochrony różnorodności biologicznej na terenach miejskich i pozamiejskich. Elementy tej infrastruktury, odpowiednio zagospodarowane poprawiają mikroklimat, wspomagają zasilanie wód gruntowych, ale przede wszystkim stanowią cenne siedliska fauny i flory. Ten element projektu kwalifikowalny jest tylko w przypadku jego uzupełniającego charakteru.

Pytanie 16. Projekt zakłada działania przyczyniające się do zwiększenia bioróżnorodności, tworzenia i odnowienia zielni oraz łagodzenia negatywnych skutków zmian klimatu na terenie zbiorników wodnych. W tym momencie na terenie zbiorników funkcjonuje koło wędkarskie, które posiada umowę użyczenia zbiorników. Czy w opinii IZ po realizacji projektu, koło wędkarskie w dalszym ciągu będzie mogło użytkować teren zbiorników ?

Odpowiedź

Na chwilę obecną wydaje się, iż koło wędkarskie będzie mogło nadal użytkować zbiornik.

Przede wszystkim należy pamiętać o głównych celach działania 2.14 czyli ochronie przyrody i wspieraniu bioróżnorodności. Jednym z pożądanych działań w projektach jest również ograniczenie antropopresji, tym samym wymagane będzie uzasadnienie udostępnienia zbiornika na cele koła wędkarskiego, a także oświadczenie, że wędkarze nie przyczynią się do rozwoju antropopresji w okolicy w skali większej niż miało to miejsce dotychczas.

Dodatkowo proszę zwrócić uwagę na limity w działaniu 2.14: cała infrastruktura niewpływająca bezpośrednio na ochronę przyrody stanowi koszt objęty limitem 30% kosztów kwalifikowanych, a zgodnie z katalogiem kosztów kwalifikowalnych infrastruktura rekreacyjna czy sportowa stanowi koszt niekwalifikowany, dlatego też wszystkie udogodnienia i infrastruktura dla wspomnianych wędkarzy nie będzie mogła być kwalifikowana w projekcie.

Pytanie 17. Projekt obejmuje utworzenie parku miejskiego, na obszarze objętym projektem planowane jest zainstalowanie szaletów miejskich w formie budynków kontenerowych. Budynki te byłyby umieszczone na skraju parku. Czy możliwy do kwalifikowania w projekcie jest koszt takich budynków kontenerowych? 

Odpowiedź

W odpowiedzi na pytanie informuję, że tak dopuszczamy możliwość realizacji takiej infrastruktury w projekcie.
W ramach działania 2.14/2.15 najważniejsza jest ochrona i wsparcie bioróżnorodności, niemniej jednak te elementy przyrodnicze mogą zostać udostępnione mieszkańcom, dlatego też wydatek dot. szaletów wydaje się uzasadniony.
Oczywiście cała infrastruktura nie wpływająca bezpośrednio na ochronę przyrody musi znaleźć się w limicie 30% kosztów kwalifikowanych i tego w projekcie należy pilnować.

Pytanie 18. W jaki sposób definiowane jest pojęcie gatunku rodzimego?
a) czy pod tym hasłem rozumie się tylko te wymienione w Krytycznej liście roślin naczyniowych Polski (wydanej przez Instytut Botaniki PAN w Krakowie) jako rodzime?
b) czy można uwzględniać w projektach również gatunki trwale zadomowione, od stuleci sadzone w parkach na terenie kraju?
c) czy gatunki Europy Środkowej, których zasięg kończy się tuż za granicami Polski, również mogą być wykorzystane w nasadzeniach?
d) czy odmiany ozdobne gatunków rodzimych mogą być uwzględniane w nasadzeniach?

Odpowiedź

Wskazany w dokumentach programowych priorytet uwzględnienia gatunków rodzimych w zakresie tworzenia miejsc ochrony różnorodności biologicznej na obszarach miejskich i pozamiejskich nie odwołuje się do konkretnej definicji „gatunku rodzimego” ani nie wprowadza zawężenia co do możliwości implementacji w projekcie danego gatunku uznawanego za rodzimy. Zważywszy na brak jednolitej definicji prawnej „gatunku rodzimego” za takowy uznany może zatem zostać każdy gatunek, którego „rodzimość” będą w stanie potwierdzić opracowania z dziedzin dendrologii, botaniki lub pokrewnych, jak np. przytoczona w zapytaniu publikacja. „Rodzimość” utożsamić można zatem właściwością występowania danego gatunku na terenie naszego kraju lub dowiedzeniem faktu jego trwałego zadomowienia się i stania się składnikiem naturalnych ekosystemów.

Element zastosowania w projekcie – wprowadzenia do środowiska – danego gatunku oraz istotności jego pojawienia się w przestrzeni podlegać będzie ocenie merytorycznej w ramach kryterium Zasadność realizacji działań ochronnych ujętych w projekcie.

Nasadzenia wprowadzane w ramach projektu mogą być dokonywane w oparciu o gatunki ozdobne. W tym przypadku również zastosowanie powinien mieć jednak priorytet gatunków (ozdobnych) rodzimych.

Niezależnie od walorów wizualnych i estetycznych niedopuszczalnym i niekwalifikowanym będzie natomiast wprowadzenie do środowiska gatunków uznawanych za inwazyjne obce.